Bilinçsel Davranışçı Psikoterapi
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), depresyon, anksiyete bozuklukları, alkol/uyuşturucu kullanım sorunları, evlilik sorunları, yeme bozuklukları ve ağır akıl hastalıkları gibi bir dizi problem için etkili olduğu verilerle desteklenmiş bir psikolojik tedavi yöntemidir.
Çok sayıda araştırma, BDT’nin kişinin işleyiş ve yaşam kalitesinde önemli iyileşmelere yol açtığını göstermekte aynı zamanda BDT’nin diğer psikolojik terapi veya psikiyatrik ilaç formlarıyla kıyaslandığında en az onlar kadar etkili ya da daha etkili olduğunu göstermektedir.
BDT, aşağıdakiler dahil olmak üzere çeşitli temel ilkelere dayanır;
Psikolojik problemler, kısmen hatalı veya işlevsiz düşünme biçimlerine dayanır.
Psikolojik problemler, öğrenilmiş işlevsiz davranış kalıplarına dayanır.
Psikolojik sorunlar yaşayan kişiler, sorunlarıyla başa çıkmanın daha iyi yollarını öğrenebilir, böylece semptomlarını hafifletebilir ve hayatlarında daha etkin hale gelebilirler.
BDT süreci genellikle düşünme yöntemlerini değiştirme amacı güder. Düşünce değiştirme stratejiler aşağıdaki maddeleri içerebilir:
Birinin problem yaratan düşünme konusundaki çarpıklıklarını tanımayı ve daha sonra bunları gerçeğin ışığında yeniden değerlendirmeyi öğrenme.
Başkalarının davranışlarını ve motivasyonlarını daha iyi anlayabilme.
Zor durumlarla başa çıkabilmek için çeşitli problem çözme becerilerini kullanma.
Kendi yetkinliklerle daha sağlam bir özgüven duygusunu geliştirme.
BDT aynı zamanda davranış kalıplarını değiştirme çabası da gösterir. Davranış değiştirme stratejileri ise aşağıdaki maddeleri içerebilir:
Kişinin korkularından kaçınmak yerine onlarla yüzleşmesi.
Başkalarıyla yaşanabilecek sorunlu etkileşimlere hazırlanmak için rol yapma (rol playing).
Kişinin zihnini sakinleştirmeyi ve bedenini rahatlatmayı öğrenmesi.
Tüm BDT süreçleri bu stratejilerin hepsini kullanmak durumunda değildir. Daha ziyade, terapist ve danışan işbirliği içerisinde, problemi daha derin anlamaya ve etkin bir tedavi yöntemi bulmaya yönelik çalışırlar.
BDT, kişinin kendi terapisti olmasını öğrenmesini hedefler. Seanstaki alıştırmalar ve seans dışındaki “ödev” alıştırmaları sayesinde danışanların başa çıkma becerilerini geliştirmelerine yardım edilir, böylece kişi, kendi düşüncesini, problem yaratan duygularını ve davranışlarını değiştirmeyi öğrenebilirler.
BDT terapistleri, kişinin yaşadığı zorluklara neyin yol açtığına odaklanmaktansa bugünkü yaşamında neler olup bittiğine değinir. Kişinin geçmişi hakkında belirli bir miktarda bilgiye ihtiyaç vardır, ancak öncelikli odak noktası kişinin yaşamını sürdürürken daha etkili yollar geliştirmek için ilerleyen süreç olacaktır.
Hazırlayan: Psk. Zeynep Gül AKIN
Kaynak: https://www.apa.org/ptsd-guideline/patients-and-families/cognitive-behavioural