KUMAR BAĞIMLILIĞI

Uzm. Dr. Nihan Coşkun > Blog  > KUMAR BAĞIMLILIĞI

KUMAR BAĞIMLILIĞI

Bir etkinliğe kumar demek için aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekir. 

İki ya da daha fazla kişi arasında belirsiz bir olayın nasıl sonuçlanacağının tahminine dayanır.

Ortaya konan bahis (para, varlık) katılımcılar arasında aktarılır, yani biri kazanırken diğeri kaybeder.

Paranın transferi, önceden tahmin edilen belirsiz olayın sonucuna göre yapılır. 

Katılım gönüllüdür ve mutlaka para kazanmayla değil, deneyim edinmeyle ilişkilidir. 

 

Bu tanıma bakacak olursak kumar oynamak yeni bir şey değil, tarihte kumarın çok farklı türlerinin pek çok örnekleri var. Bu anlamda kumar bağımlılığının bir hastalık olarak tanımlanması da yeni değil. Psikiyatrik hastalıkları sınıflandırma çabalarının en başlarından beri bu durum tanımlanmış. 1980’li yıllarda basılan DSM-3 ‘te bile kompulsif (takıntılı) kumar oynama şeklinde yer bulmuş. Sonrasında DSM-4 ile dürtü kontrol bozuklukları arasında yer bulmuş. Dürtü kontrol bozuklukları ile kastettiğim tırnak yeme, saç yolma, patolojik çalma gibi. Sonrasında yapılan çalışmalar kumar oynama bozukluğu olan kişilerin hme beyinlerindeki nörobiyolojik değişiklerin hem de hastalığın davranışsal klinik özelliklerinin madde bağımlılığı ile çok daha fazla ilişkili olduğunu görmüşler ve son sınıflandırma sistemi olan DSM-5’te kumar oynama bozukluğu, madde ile ilişkili bozukluklar ve bağımlılık bozuklukları başlığı altında ele alınmış. 

Kumar oynama davranışının tekrarlayıcı, sorunlu ve sıkıntıya yol açar hale gelmesine denir. 

 

Kumar Bağımlılığı 12 aylık bir süre içerisinde aşağıdaki belirtilerden en az 4’ünün sağlanması üzerine konur. 

  1. Giderek daha çok parayla kumar oynama ihtiyacı
  2. Kumar oynamayı bırakma ya durdurma girişimleri sırasında  huzursuzluk veya kolay öfkelenme
  3. Kumar oynamayı denetim altına almak, bırakmak ya da durdurmak için çok sayıda başarısız çaba
  4. Sık sık kumar oynamak üzerine düşünmek
  5. Sıklıkla sıkıntılı olduğu zamanlarda kumar oynamak
  6. Para kaybettikten sonra yitirdiklerini tekrar kazanmak için yeniden kumar oynama
  7. Kumar oynadığını gizlemek için yalan söyleme
  8. Kumar nedeniyle önemli bir ilişkisini, işini, eğitim ya da iş olanağını tehlikeye atma ya da kaybetme
  9. Kumar nedeniyle içinde bulunduğu umutsuz parasal durumlardan kurtulmak için başkalarının parasal kaynaklarına güvenme

 

Kumar oynama tarihsel bir geçmişe sahip olmasına rağmen ‘casino’ denilen kumarhanelerin açılması ve sayılarının artışı, kumar oynamanın bir eğlence kültürü olarak algılanması, internet kullanımı ve bahis siteleri ile kumar oynamanın kolaylaşması riskleri beraberinde getirmektedir. Kumar oynamak bir davranışsal bağımlılık olduğu için oynamak ne kadar kolay ve kişi açısından zararsız kabul edilirse oynama sıklığı ve bağımlılık riski de o ölçüde artacaktır. 

Dünya genelinde sorunlu kumar oynama davranışı %2-3 olarak tahmin edilmekte ve tanı kriterlerini tam karşılama oranı ise %1 olarak bildirilmektedir. 

Bununla birlikte yaygınlığın hızla arttığı ve heterojenite göstermeye başladığı, ergenlerde, yaşlılarda, kadınlarda ve mahkumlarda arttığı bildirilmektedir. 

Kumar oynama bozukluğu maddi sorunlar, aile ve sosyal ilişkilerde de ciddi bozulmalara yol açmaktadır. Çoğunlukla bu alanlarda belirgin kayıp yaşanmadan da tedaviye başvuru sağlanamamaktadır. 

Kumar oynama bozukluğu beraberinde alkol madde kullanım bozukluğu, anksiyete, depresyon, intihar eğilimi ve yasadışı eylemleri de beraberinde getirebilmektedir. 

Tedavi için başvuran hastada eşlik eden psikiyatrik tanılar, intihar düşünceleri,  finansal, aile, iş ve sosyal yaşamda yaşanan kayıpların incelenmesi önem taşımaktadır. 

 

KLİNİK ÖZELLİKLER

Kumar oynamaya ve kumarla ilgili uğraşlara çok fazla zaman ve para harcarlar. Bununla birlikte harcanan paranın miktarı doğrudan hastalığın şiddetinin bir göstergesi değildir. 

Kumar oynamadıkları zaman yoğun bir istek duyarlar

Kumar oynamaya başladıklarında kontrolü kaybederler ve zarara uğradıklarının farkında olmalarına rağmen ‘kaybettiklerini geri kazanacakları’ inancıyla oynamaya devam ederler. 

Finansal, ailevi, sosyal yaşamlarında önemli kayıplara neden olur. Yakınlarına yalan sözyleyebilir ve güvenlerini kaybedebilirler. Kaybediklerini telafi edebilmek için yasadışı yollara başvurabilirler. 

Sorunlar biriktikçe depresyon, alkol madde kullanımı, kaygı bozukluğu ve intihar eğilimi artabilir. 

 

KLİNİK SEYİR

Kumar oynama bozukluğu olan bireyler dönem dönem oynamayı bırakabilir ancak bu rahatsızlık tekrarlayıcıdır ve süreğendir. Bu nedenle iyilik halinde ‘Bağımlı olmadan ara sıra kumar oynayabilirim.’ düşüncesi yanlıştır ve hastalığı tetikler. 

 

Aile Bireylerinin Yapması Gerekenler

Benzer sorunu olan aile bireylerinin katıldığı gruplara katılarak destek alın. 

Eşinizin olumlu özelliklerini fark etmeye çalışın. 

Eşinizle kumar oynama davranışı ve bunun yol açtığı sorunlar hakkında konuşurken sakin kalmaya çalışın.

Eşinize kumar oynamanın size ve çocuklara yaptığı etki nedeniyle kendi iyiliğiniz için yardım aldığınızı söyleyin

Çocuklarınıza kumar oynama bozukluğunu açıklayın

Bunun tedavi gerektiren bir sorun olduğunu ve zaman alabileceğinin farkında olun. 

Para yönetimi konusunda sınır koyun, aile kaynaklarını kontrol altına alın

 

Aile Bireylerinin Yapmaması Gerekenler

Öğüt, ders vermek. Öfke kontrolünü kaybetmek

Kişiyi aile yaşamından ve ortak etkinliklerden dışlamak

Hızlı bir iyileşme beklemek ya da kumar oynamayı bıraktığında tüm sorunların düzeleceğini düşünmek

Kumar nedeniyle oluşan maddi kayıpları telafi etmek

Sorunu kendinize, ailenize ya da diğerlerinden gizlemek, görmezden gelmek ya da inkar etmek